Günümüzde dijitalleşme hızla artıyor. Doktorlar ve klinikler, hizmetlerini tanıtmak için web sitelerini aktif şekilde kullanıyor. Ancak hasta fotoğraflarını bu platformlarda paylaşmak önemli bir soruyu ortaya çıkarıyor: Doktor web sitesinde hasta fotoğrafı paylaşmak yasak mı? Bu yazıda, özellikle Türkiye’deki KVKK (Kişisel Verilerin Korunması Kanunu) kapsamında hasta fotoğraflarını nasıl kullanmanız gerektiğini anlatacağım. Ayrıca etik ve pratik öneriler sunacağım.
Hasta Fotoğrafı Paylaşmanın Hukuki Temeli: KVKK Nedir?
Öncelikle KVKK’yı anlamak gerekir. KVKK, kişisel verilerin korunmasını düzenler. Hasta fotoğrafları, özel nitelikli kişisel verilerdendir çünkü bireyin kimliği ortaya çıkabilir.
Sağlık verileri ve hasta fotoğrafları özel kategoride yer alır. Bu yüzden, kanun doktorlar ve kliniklere bu verileri paylaşırken sıkı kurallar koyar. Doktorlar ve klinikler, hasta fotoğrafı paylaşmadan önce KVKK ve ilgili mevzuatı dikkatle incelemelidir.
Hasta Fotoğrafı Paylaşmak İçin Onay Almak Zorunlu Mu?
Evet, kesinlikle. KVKK’nın 6. ve 8. maddeleri, kişisel verileri ancak ilgili kişinin açık rızası ile işleyebileceğinizi belirtir. Özellikle özel nitelikli verilerde (örneğin sağlık verileri ve fotoğraflar), açık ve bilgilendirilmiş rıza şarttır.
Hasta fotoğrafını web sitesinde veya sosyal medyada kullanmak isteyen doktorlar;
- Hastadan açık rıza almalı,
- Rızayı yazılı ve açık şekilde belgelemeli,
- Rızanın hangi amaçla verildiğini net şekilde belirtmelidir.
Aksi halde doktor, hastanın mahremiyetini ihlal eder ve hukuki yaptırımlarla karşı karşıya kalır.
Fotoğraf Paylaşımında İzin Gerekmediği Durumlar Var mı?
Bazı istisnalar bulunur. Ancak genel kural, açık rıza alınmasıdır. Örneğin, hastanın hayatını kurtarmak ya da acil sağlık hizmetleri sunmak gibi zorunlu durumlarda doktorlar rıza almadan veri işleyebilir. Ancak tanıtım amaçlı fotoğraf paylaşımı bu kapsama girmez.
Hasta kimliğinin tanınmayacağı şekilde fotoğraf paylaşımı tartışmalıdır. Bu durumda bile doktor, hastanın kimliğinin ortaya çıkmayacağından emin olmalıdır. Örneğin sadece tedavi edilen bölgenin fotoğrafını veya yüzü kapalı fotoğrafları tercih etmelidir. Ancak yine de hastadan onay almalıdır.
Hasta Fotoğrafı Paylaşmanın Hukuki Riskleri Nelerdir?
Rızasız fotoğraf paylaşımı ciddi sorunlara yol açar. Bunlar şunlardır:
- KVKK kapsamında yüksek para cezaları: Kişisel verileri hukuka aykırı işleyen doktorlara 1 milyon TL’ye kadar ceza keserler.
- Tazminat davaları: Hastalar, mahremiyet ihlali nedeniyle maddi ve manevi tazminat talep eder.
- Mesleki etik ihlaller: Tabip odaları ve sağlık meslek birlikleri, etik kurallara uymayan doktorlara disiplin cezası verir.
- İtibar kaybı: Hastaların güvenini kaybeden doktor uzun vadede prestijini yitirir.
Bu nedenle doktorlar, hasta fotoğraflarını paylaşırken çok dikkat etmelidir.
Hasta Fotoğrafı Paylaşmak İçin Doğru Yöntemler
1. Yazılı Onay Almak
En güvenli yol, hastadan açık ve yazılı onay almaktır. Onay metninde;
- Fotoğrafın nerede kullanılacağı,
- Hangi amaçla paylaşılacağı,
- Hastanın hakları (onayı geri çekme gibi),
- Verilerin nasıl korunacağı gibi bilgiler yer almalıdır.
2. Anonimleştirme Yöntemleri
Doktorlar, fotoğrafları anonimleştirir. Örneğin, yüzü gizler veya sadece tedavi edilen bölgeyi gösterir. Böylece hasta kimliği ortaya çıkmaz. Ancak etik olarak yine izin almak önemlidir.
3. Veri Güvenliğine Özen Gösterme
Doktorlar, paylaşılan fotoğrafların izinsiz kullanılmasını önlemek için web sitesinde güvenlik önlemleri alır. Fotoğrafları kesinlikle üçüncü taraflara vermez.
Hasta Mahremiyetini Korumak İçin Öneriler
- Hastaya, fotoğraf paylaşımının nedenlerini açıkça anlatın. Böylece hasta bilinçli karar verir.
- Hastanın onayı olmadan fotoğraf paylaşmayın. Estetik ve dermatoloji gibi alanlarda öncesi-sonrası fotoğraflar yaygındır, ancak mutlaka izin alınmalıdır.
- Web sitesinde “Hasta Onayıyla” gibi özel bölümler oluşturun. Böylece bu fotoğrafları orada paylaşabilirsiniz.
- Fotoğrafların kullanım süresi ve imha yöntemlerini hastaya bildirin.
Sonuç: Doktor Web Sitesinde Hasta Fotoğrafı Paylaşmak Yasak mı?
Özetle, doktor web sitesinde hasta fotoğrafı paylaşmak yasak değildir. Ancak KVKK gereği doktor, hasta rızası olmadan bunu yapamaz. Ayrıca hastanın kimliğini korur ve etik kurallara uyar.
Hasta fotoğraflarını kullanmak sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda hasta güvenini artıran etik bir sorumluluktur. Bu yüzden doktorlar ve klinikler;
- Yazılı ve açık rıza almalı,
- Fotoğrafların güvenliğini sağlamalı,
- Hastanın mahremiyetine saygı göstermeli,
- Mevzuata uygun hareket etmelidir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Soru 1: Hasta fotoğrafı için alınan rıza yazılı mı olmalı?
Cevap: Açık rıza şarttır. Yazılı olmasa da elektronik ortamda (e-posta vb.) alınabilir. Ancak yazılı onay ispat için tercih edilir.
Soru 2: Yüzü görünmeyen fotoğraflar paylaşılabilir mi?
Cevap: Kimliği tespit edilmeyecek şekilde anonimleştirilmiş fotoğraflar paylaşılabilir. Ancak etik olarak izin almak önerilir.
Soru 3: Rıza olmadan paylaşılan fotoğraflara ne yaptırım uygulanır?
Cevap: KVKK para cezaları, tazminat davaları ve mesleki disiplin cezaları uygulanır.
Soru 4: Sosyal medyada aynı kurallar geçerli mi?
Cevap: Evet, sosyal medya da kişisel veri işleme kapsamındadır. Aynı şartlar geçerlidir.
Hasta fotoğraflarının paylaşımı hassas bir konudur. Bu nedenle doktorların profesyonel hukuki destek alması önemlidir. Çünkü hasta haklarını korumak ve yasal sorumlulukları yerine getirmek sağlık sektöründe güvenin temelidir.
